Ждановіч Іван. Повязь з родным краем, успаміны

Як Іван і Валянціна Ждановічы «хадзілі ў трыдзясятае царства»

Нядаўна мы даведаліся, што прадстаўніцтва Кнігі рэкордаў Расіі, краін СНД і Балтыі «Дзіва» ў Мінску ўважліва разглядае заяўку ад падарожнікаў, мінскіх журналістаў Івана і Валянціны Ждановічаў. У 1996 годзе яны абышлі пешшу, па перыметры, уздоўж дзяржаўнай мяжы за 120 дзён усю Беларусь. Нашы калегі сцвярджаюць: раней ніхто ў свеце не абышоў гэткім чынам сваю краіну пешшу! Не было чуваць пра падобныя дасягненні і ў апошні час. І таму прапануюць зафіксаваць гэты незвычайны беларускі рэкорд у папулярным выданні. Сваё дасягненне Іван і Валянціна пацвярджаюць шматлікімі фотаздымкамі, зробленымі падчас падарожжа, ксеракопіямі з падарожных дзённікаў — там, побач з нататкамі абодвух журналістаў і вершамі Івана, на многіх старонках стаяць пячаткі, штампы школ, магазінаў, паштовых аддзяленняў і нават пагранзастаў, праз якія праходзілі вандроўнікі на сваім доўгім 2810-кіламетровым шляху.

Якое рашэнне прымуць эксперты — пакажа час. Але ўжо сёння імёны нашага земляка з вёскі Яцкаўшчына Івана Іванавіча Ждановіча і яго жонкі Валянціны Міхайлаўны, якая родам з горада Валчанска Харкаўскай вобласці Украіны, ведаюць многія. У прыватнасці, нядаўна ў інтэрнэце на сайце Міжнароднага агенцтва рэкордаў і дасягненняў (http://marid.ru/pages/record/sport06.html) у раздзеле «Падарожжы» з’явіўся тэкст пра тое, што дасягненне беларускіх журналістаў лічыцца «самым хуткасным у свеце пешаходным абходам сваёй краіны ўздоўж дзяржаўнай мяжы».

Зрэшты, пра ўсё гэта лепш даведвацца, як гаворыцца, з першых вуснаў. Таму мы і звярнуліся да Івана Ждановіча, супрацоўніка газеты «Голас Радзімы» (а яна ўваходзіць у холдынг «СБ-Беларусь сегодня») з просьбай патлумачыць: чаму раптам актывізавалася грамадская ўвага да іх «Хаджэння ў трыдзясятае царства»? Дарэчы, у свой час і «Ляхавіцкі веснік» знаёміў чытачоў з яго падарожнымі нататкамі, вершамі. Але ці не састарэла ўжо, запыталі мы прама, тая падзея 16-гадовай даўнасці?..

— Пачну з апошняга: ці не састарэў рэкорд? А сваё дасягненне мы лічым рэкордам — інакш і не падавалі б заяўку. У гэты — алімпійскі — час будзе да месца нагадаць: рэкорды ўвогуле не старэюць. Рэкорд хіба што можна пабіць — але і тады ён застаецца набыткам гісторыі. Так што, у каго ёсць жаданне і сілы, — калі ласка, мы нават гатовы даваць парады! Дарэчы, калі нямецкі вандроўнік Хорст Кунт у свой час збіраўся пешшу ісці з Германіі ў Мінск, то, ведаючы пра наш досвед, спецыяльна сустракаўся з намі, распытваў, як ды што. Мы, між іншым, раілі яму везці рэчы на калясцы, а ён пераацаніў сілы, цягнуў заплечнік, і ўзніклі праблемы са здароўем. І зусім па-іншаму стаў сябе адчуваць, ужо ідучы па Беларусі з велакаляскай, якую мы дапамаглі яму выбраць. Па-другое, ці гаворым мы чалавеку, што ён састарэў, адзначаючы… яго дзень нараджэння? Калі ў нейкую дату, прамежак часу адбылася важная падзея — яна і помніцца, і адзначаецца многія гады. Скажам, адзначаюцца ж сярэбраныя вяселлі. Ці даты, калі адбылося знаёмства людзей, якія разам ідуць па жыцці. І для нас з Валянцінай «Хаджэнне ў трыдзясятае царства» — знакавы, у многім пераломны этап у жыцці. Так што, як мне падаецца, можна штогод згадваць: з 15 красавіка па 13 жніўня, за 120 дзён двое людзей, апантаных ідэяй зрабіць для Беларусі своеасаблівы духоўны абярэг-ахову, упершыню зрабілі тое, чаго не рабіў ніхто і ніколі. Ці важна гэта для гісторыі? Якое значэнне мае для нашай беларускай супольнасці? Я не прарок, мне складана заглядваць у будучыню.

— Іван, вы ўжо называеце і дзве даты… І якую ж лічыць «днём нараджэння» вашага дасягнення — калі вы адправіліся ў «Хаджэнне ў трыдзясятае царства» ці вярнуліся з яго?

— Каб не памыліцца, мы з Валянцінай і сябрамі ўшаноўваем абедзьве даты. Ды і нехта з журналістаў, вось як вы, час ад часу згадвае: а дзе там тыя пешаходы-вандроўнікі? Прапануюць сустрэцца. Пра нас, дарэчы, пісалі і «Комсомольская правда в Белоруссии», і «Семь дней», шэраг публікацый мы самі рыхтавалі для розных выданняў. Апошняя, дарэчы, была ў сёлетнім 6-м нумары часопіса «Маладосць». У лістападзе была працяглая гутарка ў студыі праграмы «Раніца» на СТВ — відэаролік, дарэчы, ёсць у інтэрнэце. А мой сябар па вучобе ў Ленінградскім дзяржуніверсітэце, пісьменнік з Мардовіі Мікалай Галянкоў, неяк тэлефануе радасны: «Іван, я цябе ў фільме пазнаў!» Знайшоў, аказваецца, у «сусветнай павуціне» фільм з серыі «З чаго пачынаецца Радзіма», зняты на СТВ. Увесну, дарэчы, урыўкі з фільма «Дзяржаўная граніца» з нашым удзелам дэманстраваліся і ў Музеі гісторыі беларускай літаратуры. Там менавіта нам з Валянцінай выпаў гонар адкрываць цыкл вечарын «Літаратурныя вандроўкі». Як вы ведаеце, у падарожжа аказаўся вялікі літаратурны складнік: я напісаў у ім звыш сотні вершаў, цяпер працую над кнігай. І Валянціна таксама па-мастацку асэнсоўвае падарожныя ўражанні, якія знаходзяць увасабленне ў імпрэсіях, іншых літаратурных формах, журналісцкіх тэкстах. Творчая сустрэча ў музеі ладзілася ў красавіку — гэта былі святочныя Велікодныя дні і, па сутнасці, так мы і адзначалі «паўналецце», 16-годдзе пачатку «Хаджэння…».

— Наконт вашай заяўкі ў Кнігу рэкордаў Расіі, краін СНД і Балтыі. Чым хочаце «Дзіва» здзівіць?

— Тое зусім не сакрэт, тым больш для землякоў. Мы назвалі сваё дасягненне так: 120-дзённае бесперапыннае кальцавое пешаходнае вандраванне ўздоўж дзяржаўнай мяжы Беларусі. Прэтэндуем ні многа ні мала – на рэкорд. Падарожжа, удакладняем, называлася «Хаджэнне ў трыдзясятае царства», мы пачалі яго ў сярэдзіне красавіка ў пасёлку Друя (Браслаўскі раён, Віцебская вобласць) і, прайшоўшы велізарны круг вакол Беларусі, «замкнулі» яго там жа праз 120 дзён, 13 жніўня. Да месца старту ехалі з Мінска цягніком, з заездам у Полацк. Гэта каб пакланіцца святой Ефрасінні Полацкай, папрасіць у яе блаславення ў дарогу. Мы і адчувалі ў вандроўцы яе ахоўную сілу…

Між тым многія вернікі нас зразумеюць. Мы ведаем, напрыклад, што ў Серафіма-Дзівееўскім манастыры ёсць даўняя традыцыя, яшчэ ад самога Серафіма Сароўскага, пасля вячэрняга набажэнства з малітвай абыходзіць Канаўку, адну з галоўных святынь манастыра. І за некалькі гадоў да пачатку нашага «Хаджэння…» мы былі там, разам з манашкамі, іншымі паломнікамі таксама здзяйснялі даўні, на той час яшчэ толькі адноўлены, хвалюючы, сакральны абрад. Дык вось, магу запэўніць, што не выпадкова і само падарожжа наша праходзіла выключна пешшу, і да таго ж ішлі, як кажуць, супраць гадзіннікавай стрэлкі. Былі, вядома ж, пераправы цераз рэкі там, дзе яны заступалі праходжанне маршруту ўздоўж дзяржаўнай мяжы: праз Дняпро і Дзвіну ў лодках, на пароме праз Дзвіну ў расійскім Себежы. Мы праходзілі ў сярэднім 20-25 кіламетраў у дзень: хто сам хадзіў, ведае, якая гэта нялёгкая работа, калі ісці нават налегцы, без рэчаў. У заяўцы мы ўдакладняем, што ў халодны час, на пачатку падарожжа, начавалі ў вясковых школах і ў мясцовых жыхароў, потым у палатцы — і ні разу ў гасцініцах. Нас часам скептычна пытаюць: хто ж мераў, што вы прайшлі за 120 дзён менавіта 2810 кіламетраў? Гэта не мы прыдумалі — такую лічбу зафіксаваў спідометр, усталяваны на калясцы, на якой мы везлі неабходныя для паходнага жыцця рэчы. Працавалі і галовамі: кожны дзень запісвалі ў паходныя дзённікі як паказанні спідометра, так і ўражанні, разважанні, вершы, цікавыя гутаркі з людзьмі. Так што цяпер маем сапраўдны скарб: гэта тры агульныя сшыткі запісаў, каля 500 старонак. Для тых, хто, можа, усумніцца ў «чысціні рэкорду», можам паказаць згадкі аб месцах, у якіх былі, дзясятках населеных пунктаў, праз якія праходзілі. Там і штампы мясцовых Саветаў, школ, аптэк, крам, паштовых аддзяленняў — розных арганізацый, якія мы ставілі падчас падарожжа. Карацей — прыводзім усе аргументы на карысць таго, што рэкорд сапраўды ёсць. А ці прызнаюць яго эксперты? Ёсць надзея.

— Ці згадваеце ў вашай заяўцы ў Кнігу рэкордаў «Дзіва» пра тое, што пра само «Хаджэнне ў трыдзясятае царства» было ўжо нямала публікацый, што яно праходзіла адкрыта, публічна?

— Так, мы напісалі, што якраз напярэдадні падарожжа, 10 красавіка 1996 года, выйшаў вялікі артыкул у «Настаўніцкай газеце», і калі мы заходзілі ў школы, то многія ўжо ведалі, хто мы і куды ідзем. І на праходжанне ў прыгранічнай зоне атрымалі адпаведныя дазволы пагранічнікаў. Пра «Хаджэнне…» пісалі мясцовыя і ўсебеларускія газеты, ішлі сюжэты ў тэленавінах — калі мы праходзілі праз Гомель. У нас яшчэ былі самаробныя паштоўкі-лісткі з лагатыпам «Хаджэння ў трыдзясятае царства», мы іх шмат каму раздавалі па дарозе. А нядаўна даведаліся: адна такая паштоўка з аўтографам зберагаецца — як арыгінальны экспанат — у школьным музеі ў вёсцы Хадзілоні Шчучынскага раёна. І яшчэ адказ на адно пытанне мы даем у заяўцы: што фінансаваўся наш праект выключна за нашы асабістыя зберажэнні.

— Што ж, будзем спадзявацца, што «Дзіва» вы ўсё ж здзівіце. Віншую вас з Валянцінай з 16-годдзем «Хаджэння…»!

— Дзякуй за віншаванні. А калі нам такі ўдасца стаць рэкардсменамі, атрымаць адпаведны дыплом ці пасведчанне — абяцаем: чытачы «Ляхавіцкага весніка» даведаюцца пра тое ў ліку першых.

Гутарку вёў Рыгор Арэшка

Арэшка, Р. Падарожнікі ідуць на рэкорд праз 16 гадоў…, або Як Іван і Валянціна Ждановічы «хадзілі ў трыдзясятае царства» : [гутарка пра падарожнікаў, мінскіх журналістаў Івана і Валянціны Ждановічаў] / Рыгор Арэшка // Ляхавіцкі веснік. – 2012.  – № 63. – 22 жніўня.

ДЗВЕ МЕЛОДЫІ Ў СЭРЦЫ МАІМ

Нататкі пра тое, як аўтар гэтых радкоў, ураджэнка Украіны з Харкаўшчыны, набыла яшчэ адну малую радзіму ў вёсачцы Яцкаўшчына, што ў Ляхавіцкім раёне Брэсцкай вобласці.

Цукеркі і газета…

У Мінску, дзе ў свой час апьшулася ў сувязі з замужжам, першы год быў неверагодна цяжкім для мяне: прастудныя хваробы апаноўвалі адна за другой. Беларускае надвор’е не радавала: халаднаватае лета, трэць года льюць дажджы, за вокнамі туман, мала сонца — шэрасць… Як цяпер разумею, для мяне, народжанай на паўднёвым усходзе Украіны, дзе лета было сухім і гарачым, а зімы халодныя і сонечныя, прывыкнуць да вільготнага клімату Беларусі аказалася няпроста. І сама сабе нагадвала я вырванае з жыватворнай глебы дрэва, якое ніяк не можа прыжыцца ў чужой краіне.

Не скажу, што гэтая краіна мяне не цікавіла. Пра Беларусь, якая і ў студэнцкія гады ў Кіеве падавалася мне далёкім замежжам, пачула яшчэ ў пяцігадовым узросце. У памяці захавалася карцінка…

…Ваўчанск, гарадок майго дзяцінства і юнацтва… Цёплы летні вечар… Я сяджу на лаўцы каля нашага цагляна-чырвонага дома па вуліцы Падгорнай і з захапленнем гляджу ў неба на піруэты вучэбных самалётаў, якія асвойваюць курсанты лётнага — пра тое пазней мне раскажа брат-лётчык. I чакаю яго: абяцаў зайсці… Кідаю позірк да павароткі, за якой дарога налева вядзе ў цэнтр горада, а направа — да аэрадрома. I бачу “дзядзечку”, выйшаў да нас, размахвачы вялізнай зялёнай каробкай…

Гэта быў мамін родны брат, якога мы чакалі ў госці ў яго адпачынак. Вось так мой дзядзька Іван і пазнаёміў мяне — праз цукеркі гомельскай фабрыкі “Спартак” з Беларуссю. Я паглынала іх з натхненнем пяцігадовага дзіцяці, якое не часта песцілі салодкім, тым больш — з такой прыгожай каробкі, на якой збоку маленькімі чорнымі літарамі было напісана: Гомель. Прачытанае мною па складах слова чамусьці падавалася вельмі дзіўным. А потым доўга лезла ў галаву, пакуль бацькі не сказалі, што гэта вялікі горад у Беларусі.

А ўслед за Гомелем у свядомасці з’явіўся і Мінск, і не менш смешныя і дзіўныя словы — “дзе”, “гэта”, “калі”, якія я прачытала ў газеце ў сябра бацькі, таксама музыканта, якога, як і дзядзьку, звалі Іванам. Памятаю, як мы “дзекалі” ды рагаталі разам з яго сынам і дачкою: такімі забаўнымі падаваліся нам гукі хоць і незнаёмай, але падобнай да ўкраінскай мовы.

Вось так, напэўна, паступова, зведаўшы ў дзяцінстве яркія ўражанні, у чым пераконваюць нас і сучасныя псіхолагі, мы і выбіраем адну з лёсавызначальных дарог. А потым, калі была студэнткай Кіеўскага дзяржаўнага ўніверсітэта, я пазнаёмілася з беларусамі, адзін з якіх стаў маім мужам… Так апынулася ў Мінску.

Вёска як стан душы

У Беларусі жыву даўно. Але ўжо, хоць па-ранейшаму і “сонцазалежная”, лёгка пераношу туман, сырасць, дажджы. I нават радуюся, калі здараюцца цёплыя зімы: гэта значыць, што і выездаў у Яцкаўшыну, дзе нас чакае даўно апусцелая хата бацькоў мужа, дарэчы, таксама Івана, будзе больш. Ездзім мы туды, за 160 кіламетраў ад Мінска, часта, як правіла, у выхадныя. Я люблю нашу брэсцкую трасу МІ/УЗ, міганне лясоў, пералескаў за шыбкаю аўто. Калі не спяшаемся, то абавязкова збочваем з яе на старую дарогу, што пралягае праз Стоўбцы, Нясвіж… I тады выезд у вёску ператвараецца ў цэлы рытуал. Па дарозе спыняемся, снедаем, п’ём гарбату з тэрмаса, слухаем цішыню, калі гэта восень, і чароўны спеў птушак вясною, які пачынаецца ў красавіку. Нядаўна бачылі касякі гусей, якія вяртаюцца дадому… Ёсць у нас і свае “хлебныя мясціны” пры дарозе — вёсачкі, дзе мы купляем у гаспадынь і малако, і яйкі…

Калі снежныя зімы з маразамі зацягваюцца, я сумую па Яцкаўшчыне і па маіх пажылых прыяцельках, з якімі заўсё-ды цікава перакінуцца парай слоў. Засталася з іх ўжо толькі адна, былая звеннявая Вольга Круглік.

Сумую і па нашым старым садзе. Сёлета чакаем ўраджай яблык: гэта здараецца раз на два гады. I мы абавязкова пае-дзем туды ў маі, калі яблыні зацвітуць. I водар будзе на ўсю вёску — райскі, прыпраўлены салаўінымі трэлямі. Відовішча — не перадаць, як гаварыла мая маці. Дарэчы, яна любіла беларускія вёскі ды, параўноўваючы іх з украінскімі сёламі, гаварыла: тут такі парадак, а агароджы каляровыя, а кветнікі якія прыгожыя…

Сумую я і па кошцы-прыгажуні, якая прыбілася да вёскі. Яцкаўцы гавораць: відаць, нехта з-за непатрэбнасці кінуў з машыны. I яна, жывучы ў цёткі Вольгі Круглік, часцяком ходзіць па дварах, дзе кошку, як гэта мы робім, частуюць хто малаком, хто нават сухім кормам. Але асабліва Айша, так я назвала яе, любіць каўбасу “Нясвіжскую”: спецыяльна для яе купляем у Клецку.

Яцкаўшчына — не тыповая вёсачка. Яна месціцца па абодва бакі гасцінца, што вядзе з Клецка ў Ляхавічы. I калі пралятаць на вялікай хуткасці, што некаторыя “аўтагоншчыкі” і робяць, то яе можна і не заўважыць: хаты стаяць метраў за 50 ад дарогі, схаваныя ад людскога вока вялізнымі ліпамі, клёнамі, бярозамі, дубамі, а таксама густымі кустамі язміну і бэзу ў палісадніках перад дамамі. А двароў зусім няшмат, каля 12. Некаторыя пустуюць. Жыхароў цяпер у “старой” і “новай” Яцкаўшчыне ўсяго толькі — шасцёра. Яшчэ пара чалавек, як і мы, прыязджаюць у бацькоўскія “гнёзды” час ад часу, а то і на лета.

Да 1959 года хаты Яцкаўшчыны стаялі ў адным месцы — за чыгуначным пераездам, Удалечыні ад трасы. Цяпер там жывуць чатыры чалавекі. А на праваслаўнае свята Ушэсце загарэлася адна з хат ад удару маланкі. Пажар перакінуўся і на суседнія восем хат, адной з іх была і хата бацькоў мужа. Яны, як і іншыя вяскоўцы-пагарэльцы, пабудавалі новае жыллё на новым месцы, ля гасцінца. I дрэвы пасадзілі… Здорава, расказваў мой свёкар Іван, тады мясцовы калгас дапамог і будматэрыяламі, і грашовымі сродкамі, і збожжам…

Яцкаўшчына жывая

Цяпер калгас “Беларусь”, да якога адносіцца і наша вёска — гэта ААТ “Жарабковічы”, перадавая гаспадарка ў Брэсцкай вобласці. Доўгі час, з верасня 1982 года, яе ўзначальваў Віталь Бусько, светлая памяць яму: нядаўна пайшоў з жыцця. Болып за 30 гадоў Віталь Іванавіч кіраваў гаспадаркай, якая не толькі славіцца стабільна высокімі паказчыкамі, але і шмат у чым, як гаворыцца, робіць пагоду для ўсяго Ляхавіцкага раёна. У былога старшыні шмат заслуг. Але самая галоўная — удзячнасць і памяць людзей, якім ён вельмі дапамагаў: тое ўласціва і бацькам, якія любяць сваіх дзяцей. Пра яго неаднаразова пісалі журналісты. I мы ў іх ліку. Не абышоў увагай у свой час гэтую вялікую гаспадарку Прэзідэнт Аляксандр Лукашэнка. Прыязджалі сюды і калегі Віталя Іванавіча: пераймаць досвед. Пры ім у жыццё ўваходзілі новыя тэхналогіі. А як ганарыўся старшыня і новай набытай тэхнікай: маўляў, цяжкая праца вяскоўцаў аблегчыцца. А яшчэ радаваўся, што ўдалося развіць такую галіну, як авечкагадоўля. Уяўляеце, гаварыў у 2015-м, наш СВК “Жарабковічы” (у той час сельскагаспадарчы вытворчы кааператыў) папоўніў свой статак за кошт 350 галоў высокапародных авечак мерыналанд з Аўстрыі. Памятаю, як з гонарам ён зачытваў свае словы з цудоўнага пра яго нарыса майго старэйшага калегі Леаніда Екеля: “Ніколі не варта дзяліць людзей на добрых і дрэнных. Груба парушыў дысцыпліну, праштрафіўся, пракраўся — атрымай па заслугах з усімі вынікаючымі наступствамі. Але не здзекавацца ж з чалавека, не зневажаць яго годнасць! Не можа быць шчаслівым той, хто не любіць людзей…”

А яшчэ памятаю, як радасна ён цытаваў самога сябе, чытаючы радкі з таго ж артыкула. У той момант мы, даўно пасябраваўшы з сям’ёй Бусько, сядзелі за сталом у гасцінным доме старшыні, пілі гарбату. I дарослыя яго блізняты-сыны Аляксандр з Іванам, і жонка Рэгіна слухалі ды дапаўнялі галаву сямейства.

Усё, гаварыў ён, правільна напісаў ваш журналіст. I пра тое, што ўсё на зямлі здабываецца цяжкай працай і вялікай энергіяй людзей. Як золата, як вугаль, як нафта. Але карысныя выкапні бяруцца ўжо ў гатовым выглядзе. А мы прадукты — ствараем. I калі любуешся дружнымі ўсходамі і падаецца, што ад іх паветра становіцца злёгку зеленаватым; ці стаіш на краі жытняга поля, над якім струменіцца марыва; ці ва ўборачную, калі ўдыхаеш цудоўны пах хлеба, што хваля за хваляй накатвае ад камбайна, — ты шчаслівы. Ты ў цэнтры ўсёй гэтай кругаверці. Ты варышся ў ёй, бязлітасна марнуеш сябе і ў ёй жа чэрпаеш сілы. Але аддаеш заўсёды больш, чым атрымліваеш. Усё па законе кругазвароту…

Гэтаму і сыноў сваіх, Аляксандра ды Івана, з маленства вучыў.

А зблізіліся мы з Віталем Іванавічам ды ўсёй яго сям’ёй адразу ж пасля знаёмства, пасля таго, як павазіў ён нас, журналістаў, па палях і фермах, паказваючы сваю гаспадарку. А пасля і ў дом павёў на абед. Дагэтуль мы наведваемся да Рэгіны Сцяпанаўны, перазвоньваемся, абменьваемся навінамі з Ванем і Сашам, якіх па чарзе і ажані-лі. I артыкул пра вяселле Аляксандра пад назвай “Добрая справа — ажаніць сыноў”, які быў апублікаваны ў газеце “СБ. Беларусь сегодня” — адзін з маіх любімых.

Праз сям’ю Бусько ды іх аповеды пра нялёгкую вясковую працу я спасцігала напружанае, што называецца, у поце твару, жыццё вёскі. А таксама праз нябожчыка свёкра Івана, які касіў траву з вялікай хуткасцю, а я за ім ледзь паспявала, разбіваючы пракосы, і праз іншую радню мужа, з якой разам убіралі бульбу ці буракі… А свёкар мой — у мінулым механізатар

— ну прама-такі быў энерджайзерам, як цяпер гавораць: ні хвіліны не мог пасядзець спакойна, пакуль сілы былі. На касьбу мог падняць і нас у чатыры раніцы: маўляў, не горача, ды і памя-таць трэба, што дзень год корміць. А то і мог пры гэтым нагадаць, што лянота

— маці ўсіх заган… I моцнае слоўца, бывала, часам ужываў, калі муж мой замаруджваўся. I ніякім чынам не прымаў мае тлумачэнні, што чалавек можа і павольным быць па характары, гаварыў: праца ёсць праца, і яе трэба рабіць хутка. Але мяне паважаў, калі бралася я, скажам, яблыкі збіраць альбо што іншае рабіць па садзе або хаце — за хуткасць ды за смачныя стравы.

Вось так паступова Яцкаўшчына запаўняла прастору маёй душы. I там, у душы, цяпер жывуць дзве малыя радзімы. Мелодыю і адной зямлі, і другой я адчуваю. Адна, украінская — мажорная, гарачая, а другая — беларуская — лагодная і спакойная…

Што я, журналістка, магу зрабіць карыснага для другой сваёй малой радзімы? Перш за ўсё — расказаць пра яе ўсяму свету, будучы ўпэўненай, што гэтая вёска будзе жыць дзякуючы аб’яўленаму ў краіне Году малой радзімы. Можа, і мецэнат які, выхадзец з гэтых месцаў, аб’явіцца… А пакуль да вяскоўцаў, якія засталіся ў Яцкаўшчыне, прыязджаюць іх дзеці, унукі і праўнукі, нават з Сан-Францыска, і па меры сіл падтрымліваюць заведзены здаўна парадак: дапамагаць старым. Таму вёсачка захоўвае сваё прывабнае аблічча: хаты і сядзібы — дагледжаныя, сады незакінутыя, палі, дзякуючы традыцыям умелага і прафесійнага гаспадарання на зямлі — у поўным парадку. Дарэчы, узначальвае гаспадарку пасля Віталя Бусько дырэктар Антон Букаты, з мясцовых. Людзі кажуць: толк у рабоце ведае… І дарогі рамантуюцца па вёсках: за гэтым сочыць Жарабковіцкі сельсавет. I трава косіцца своечасова пры дарогах, а таксама пры гасцінцы ля кожнай хаты. Гэта ўжо клопат кожнага вяскоўца. I мы, гараджане, у іх ліку. А ў цяперашні час з мужам збіраем кнігі, каб перадаць іх у Жарабковіцкую школьную бібліятэку. Хоць камп’ютары і актыўна ўвайшлі ў жыццё сельскіх школьнікаў, але ведаем: яны, асабліва малодшыя, любяць хадзіць у бібліятэку.

Валянціна Ждановіч, 
жонка Івана Ждановіча і калега па працы

Ждановіч, В. Дзве мелодыі ў сэрцы маім / Валянціна Ждановіч // Беларусь. – 2018. – № 4. – С. 42-45.

СПОВЕДЗЬ ДУШЫ

Іван Іванавіч ЖДАНОВІЧ нарадзіўсяў 1960 г. у в. Яцкаўшчына. Закончыў Жарабковіцкую СШ, факулыпэт журналістыкі Ленінградскага дзяржуніверсітэта. Працаваў у газеце “Чырвоная змена”, на радыё, намеснікам рэдактара часопіса “Роднае слова”. Здзейсніў на працягу 120 дзён 2800 кіламетровае падарожжа па мяжы Беларусі. У апошні час — намеснік рэдактара часопіса “Беларусь.

Яшчэ ў школе пачаў пісаць вершы. Не расстаецца з паэзіяй і зараз. Многія з яго твораў змяшчаліся ў рэспубліканскім друку, асобныя з іх пакладзены на музыку.

Вяртанне ў снег

Светлай памяці мамы.

Дровы замятае снегам каля плоту,
Ды ў хляве нямала злежана й сухіх.
Спаліць мама ў печы ўсе мае турботы,
Пасядзім пры каміне з ёю мы ўдваіх.

3 доўгае дарогі ногі адагрэю.
Раскажу. Паслухаю, як яна жыве.
Вось ізноў знадворку кудаса шалее:
Пасмы яе белыя ў мамы ў галаве.

…Сын блукае ў свеце, дзе снягі і вецер.
Хата сіратліва мерзне без цяпла.
Дровы параўнеюць, лежачы ў павеці.
Сцежку завіруха снегам замяла…

… Мо, таму сцюдзёна ў свеце і ў спякоту,
Што мы адпускаем мамы даланю,
Што не паляць мамы нашыя турботы,
Што не спавядаем больш сябе агню? …

Дровы замятае снегам каля плоту…

Дзве чароўныя струны

Як дзве чароўныя струны са скрыпкі Паганіні,
Мы, закаханыя, пяём святую волю Скрыпача.
Праз боль напятасці й тугі плывём у вечнай плыні,
І хвалі пругкія святла цалуюцца, гучаць…
Як дзве чароўныя струны са скрыпкі Паганіні,
Мы, закаханыя, пяём святую волю скрыпача.

Малітва радасці Яго не выявіцца — згіне,
Калі пачнем святую боль няшчырасцю змякчаць,
О, хай ніколі мяне з табой напятасць не пакіне!
О, дай нам, Божа, чысты лад! Дай болей не маўчаць!
…Як дзве чароўныя струны са скрыпкі Паганіні,
Мы, закаханыя, пяём святую волю Скрыпача.

Прабачаю… Прабачце…

Пакаяльная малітва

У пакрыўджаных мной — прабачэння прашу,
У пакінутых мной, мною незразуметых…
У ва ўсіх, з кім забрудзіў калісьці душу —
Я прашу прабачэння за гэта.

Прабачэння прашу — у бацькоў і сяброў,
У ва ўсіх, каму нёс неспакой і пакуты.
Дай мне сілы, Любоў, дай цярпення, Любоў,
Дай мне радасць любіць нават ворагаў лютых.

Прабачаю ўсім тым, хто пакрыўдзіў мяне,
Хто пакінуў без сіл, у бядзе, у адчаі,
Хто пляваў на мяне… Здрады нож у спіне —
Прабачаю.

Прабачаю даўгі. Прабачаю грахі…
Прабачаю зямлю, што сурова страчае.
I людзей — нецярпімых, сляпых і глухіх — прабачаю.

Прабачаю я ўсім… Прабачаю й сабе…
I прабачце вы мне, перад кім вінаваты.
Сэрца томіцца жыць у ліпучай журбе,
За крыўдлівасць сваю быць на крыўдах распятым.

Хай Любові агонь спапяляе да тла
Непатрэбнае ўсё ў апаганеным храме –
Каб узвесці алтар для дабра і святла,
Каб зямля расцвіла, як пры Еве й Адаме.

Лаўрэнаў, У. Споведзь душы : [Іван Іванавіч Ждановіч] // У кн. : Ёсць край такі…: гісторыка – літаратурная хроніка / У.М. Лаўрэнаў  і інш. Баранавічы. – 2003. –  С. 328 – 330.